ZEIN HILABETEA DA?

Hilabete baten lehenengo eguna ostirala izan zen. Hilabete horren azken eguna
ostirala ere izan zen. Zein hilabeteas hitz egiten ari gara?

http://www.vedoque.com/juegos/juego.php?j=dados

RESULTADOS DE FÚTBOL

En un campeonato triangular de fútbol cada equipo
se enfrento una vez a cada uno de los equipos adversarios.
Durante el campeonato cada equipo convirtió un gol. El
puntuaje final fue:

Serenata F.C ................... 3 puntos
C.A Milonguita................  2 puntos
Fandango Club ................ 1 punto

¿Cuales fueron los resultados de todos los partidos?

ERANTZUN / GALDERA

Zer da digestio-aparatua?

Digestio aparatua gorputzera sartzen diren elikagaiak organismoaren zelulak erabiltzeko substantzia bihurtzeko parte hartzen duten organo eta prozesuek osatzen dute.

Zeintzuk dira atal nagusiak?

Digestio aparatuaren atal nagusia hodi luze bat da. Hodi hori ahoan hasi eta uzkian amaitzne da, bere zatiak urdaila eta hesteak dira.

Non hasten da eta non bukatzen da?

Digestio aparatua ahoan hasi eta uzkian amaitzen da.

Zer dira elikagaiak?

Elikagaiak jaten ditugun produktuak dira, elikagaiak mantenugai batzuk dituzte eta beste batzuk elikagai-hondarrak dira.

Zer dira mantenugaiak?  

Mantenugaiak karboidratoak edo gluzidoak, gantza edo lipidoak, proteinak, ura, bitmainak eta gatz mineralak dira, elikagaietan dauden bizitzeko behar ditugun substantziak dira.

Zertarako behar dugu energia?

Energia gorputzak lanean hasteko, arnasa hartzeko, bihotzak taupadak egiteko, ibiltzeko, pentsatzeko… behar dugu.

Zergatik behar dugu nutrizioa?

Nutrizioa behar dugu nutricio funtzioaren barruan dauden bizitzeko behar ditugun eraikuntza materialak eta energia lortzeko prozesu guztiak.

Nola gertatzen da nutrizioa?

Nutrizioa prozesu luzea da. Elikagaiak artesa da lehenengo urratsa. Elikagaiak substantziaz osatuta daude. Mantenugai horiek energia eta eraikuntza material bihur ditzakegu, beharrezkoa da elikagaiak dituzten mantenugaiak lortzea, hauek erreakzio kimiko bat sortzne dute eta horretarako oxigenoa lortu behar dute, hauek mantenugaiak banatzen dituzte eta prozesu horretan hondakin batzuk sortzen dira, eta hauek kanporatu egin behar dira.

Zeintzuk dira nutrizio-funtzioaren aparatuak?

  

Digestio aparatua, arnasa aparatua, iraitz aparatua, zirkulazio aparatua.

Zeintzuk dira nutrizio-funtzioaren prozesuak?

Nutrizio funtzioaren prozesuak digestio prozesua, arnasketa, iraizketa eta zirkulazioa dira.

Zeintzuk dira mantenugaiak?

Mantenugaiak karboidrato edo gluziodoak, gantza edo lipidoak, proteinak, ura, bitamina eta gatz mineralak dira.

Zer da zuntza?

Zuntza elikagaiak duten zerbait da, landare jatorrikoak izaten dute, fruituek eta barazkiek, zerealak ere badute. Zuntza ez da mantenugaitzat hartzen, ez du eraikuntza materialik baina bai energia ematen du, oso beharrezkoa da digestio aparatua ondo funtzionatzeko.

Nola izan behar da dieta bat?

Dieta osoa eta orekatua izan behar da, dieta egokia beharrezkoa da pentsona batek osasuntzu egoteko.

Nola egiten da digestio?

Digestioa egiteko ahoan, elikagaik listuarekin nahasten dira. Elikadura boloa osatzen da horrela, gero elikadura boloa faringean eta hestegorrian zehar igarotzen da, urdailean, urdail urinarekin nahasi, eta kimoa osatzen da, heste meharrean, heste urinarekin pankreako urinarekin eta behazunarekin nahasi eta kiloa osatzne da.

RESULTADOS DE FÚTBOL

Acaba de finalizar un campeonato de fútbol.
Intervinieron 5 equipos y cada uno enfrento una
vez a cada una de las escuadras adversarias. Se asignó,
como es habitual, 2 puntos al ganador de un partido;
0, al perdedor y 1 punto por equipo al empatar.
En la siguiente tabla se ofrece el puntuaje logrado por
cuatro de los equipos.

No Smokin F.C ............... 6 puntos
Deportivo Gañote ............ 5 puntos
Mar de fondo................... 3 puntos
Albombo Hnos................. 1 punto

Aquí falta información sobre uno de los equipos, el
Clube Atlético Pocitos.

¿Que puntuaje obtuvo?

http://www.alfonsoquinto.com/juegos-de-logica/juego-de-canibales/

BIOGRAFIA

Es, sencillamente, la historia de una vida. 

Nos relata los acontecimientos de una persona desde su nacimiento 

pasando por su infancia, adolescencia, estudios realizados, su vida 

profesional, su matrimonio, hijos y sus logros más destacados. 

Además de una serie de anécdotas, recuerdos, viajes y 

momentos felices. 

Es la herencia más preciada que podemos dejar al mundo y, principalmente, a nuestra 

familia. Una biografía preserva una vida en su totalidad, estableciendo un puente entre las generaciones con 

nuestros nietos, bisnietos, inculcando en ellos un sentido de orgullo y pertenencia. 

LARRUAZALA ETA ZAPATAK

Gizon txuri bat zapata-pare txuri batzuekin,
gizon beltz bat zapata-pare beltz batzuekin

eta gizon gorri bat zapata-pare gorri batzuekin.

Hirurak jolasten hasi dira eta nahastu egin
dituzte beren zapatak, hau da, hirurak
jarri dituzte zapata-pareak nahastuta.

Zenbat bider aldatu behar izan dituzte zapata-pareak? (bakoitzak)

VOCABULARIO

Principales sufijos
Los sufijos son partículas que se añaden al final de algunas palabras para formar otras nuevas.

Ejemplo:
cocina + ero (cocinero)
bondad + oso (bondadoso)

Hay sufijos que, cuando se añaden a una palabra, forman un sustantivo, un adjetivo o un verbo.

FORMAN SUSTANTIVOS	-ero, -ista, -eza	frutero, pianista, dureza
FORMAN ADJETIVOS	-ble, -oso, -ino	amable, cariñoso, bilbaino
FORMAN VERBOS	-ear, -izar	bromear, hospitalizar

4. CARRERA DE REGULARIDAD

Dos coches salen al mismotiempo del punto A para
cumplir una carrera de regularidad. El circuito tiene
más de un kilómetro de longitud. Durante toda la
competencia, en la que darán varias vueltas al
circuito, cada coche mantendra fija su velocidad.
Como un coche va más rápido que el otro, en
determinados momentos los coches se cruzaran.
El primer cruze se produce a 150 metros del punto A.

a. ¿A que distancia del punto A se cruzaran por 
segunda, tercera, cuarta, quinta, sexta y septima vez?

b. Intenta responder la pregunta en una regla numerica, después
colocalos en cada punto (ordenadamente) utilizando los numeros
ordinales.

DIGESTIO-PROZESUA

Digestio-prozesuak hiru fase hauek ditu: digestioa, xurgatzea eta hondakinak kanporatzea.

1. Digestio-aparatua

Digestio-aparatua digestio-hodiaz eta hodiari erantsitako guruinez osatuta dago.

● Digestio-hodia organo huts batzuez osatuta dago, eta organo horiek hodi bat osatzen dute ahotik uzkirainokoa.

Hauek dira organoak: ahoa, faringea, hestegorria, urdaila, heste meharra eta heste lodia.

● Guruin erantsiek likido batzuk sortzen dituzte: digestio-urinak. Digestio-hodira isurtzen dituzte urinak.

Hauek dira guruinak: gibela, listu-guruinak eta pankrea.

2. Digestioa

Digestio-prozesuaren lehen urratsa digestioa da.

Elikagaiak deskonposatzean datza, mantenugaiak lortzeko.

Ahoan, hortzek elikagaiak xehatzen dituzte, eta listu-guruinek listua isurtzen dute, nahaste horri elikadura-bolo deritzo.

Elikadura-boloa faringean eta hestegorrian zehar igaro, eta urdailera iristen da.

Urdailean, urdail-urinak sortzen dira. Elikagaien nahasteari Kimoa deitzem zaio.

Kimoa heste meharrera igarotzen da. Heste meharrean, heste-urina sortzen da. Heste-urinaz gain, pankrean sortutako pankreako urina eta gibelean sortutako behazuna ere nahasten dira kimoarekin.

Urin horien bidez, digestioa amaitzen da, eta kimoa kilo bihurtzen da. Kiloa elikagaien mantenugaiz eta digeritu ezin diren hondarrez osatutako ahia da.

3. Xurgatzea

Kiloko mantenugaiek ez dute ezertarako balio digestio-hodiaren barruan. Mantenugai horiek erabili ahal izateko, odolera igaro behar dute.

Mantenugaiak digestio-hoditik odolera igarotzeari xurgatze deritzo. Prozesu hori heste meharrean gertatzen da.

Heste meharrak hainbat tolestura ditu barruko aldean, eta tolestura horietatik, heste-bilo deritzen luzakin mehe-meheak ateratzen dira.

4. Hondarrak kanporatzea

Mantenugaiak xurgatu ondoren, digeritu ezin diren elikagai-hondarrak geratzen dira. Hondar horiek heste meharrean zehar joan, eta heste lodira iristen dira. Heste lodian, gorozki bihurtu, eta uzkiaren bidez kanporatzen dira.

ELIKADURA

 1. Elikagaiak

Jaten ditugun produktuei elikagai deritze.

Elikagi bakoitzak mantenugai batzuk ditu eta erabiltzen

ez ditugun substantziak, elikagai hondarrak.

2. Mantenugaiak

Mantenugaiak talde hauetan sailka ditzakegu: karbohidratoak,
gantzak, proteinak, ura, bitaminak eta mineralak.

Karbohidratoak edo gluzidoak energia ematen digute.

Azukrea, patatak, lekaleak eta zerealak

Gantzak edo lipidoak energia ematen digute.

Animalia jatorrikoak (gurina, urdaia)

Landare jatorrietatik (oliba-olioa)

Proteinak beharrezkoak hasteko eta gorputza konpontzeko.

Haragia, arrainak, arraultzek eta lekaleak.

Bitaminak eta gatz mineralak beharrezkoak gorputza osasuntsu egoteko.

Fruituak eta barazkiak

Haragia eta arraina

3. Zuntza

Landare jatorrikoak dute (fruituak, barazkiak eta zerealak)

Ez da mantenugai bat, ez duelako ez eraikuntza materialik ezta energia emoten

Baina beharrezkoa da digestio aparatua ondo funtzionatzeko.
 

4. Dieta osasungarria

Ondo elikatzea funtsezkoa da osasuntsu egoteko. Horregatik, oso garrantzitsua da dieta egokia izatea. Pertsona batek jan ohi dituen elikagaiei esaten zaie dieta. Dieta osasungarria izateko, osoa eta orekatua izan behar du.

● Dieta bat osoa da, mota guztietako mantenugaia k

baditu.

● Dieta orekatua da, mantenugai bakoitzetik behar

adina ematen badigu.

Dieta osoa eta orekatua ez bada, osasun-arazoak izan ditzakegu.

ANDEREÑOA ETA LAGUNA

Dora andereñoa mahaiaren gaineran 40 palo botatzen ditu eta lagunari jolas bat egitea proposatzen dio.

- Jokalari bakoitzak turno bakoitzea 1, 3 edo 5 palo atera ditzake- azaltzen dau andereñoa, - irabazten du azken paloa ateratzen dauena.

Hasten zara zu Amets?

Ametsek lehenengo jolasaldia hasten da 3 palo ateratzen.

(Zuk testigo bat izango bazina, nork irabaziko luke partida hau, Ametsek edo Dorak?

GIMNASIA ARTISTICA

EL PRIMER 10 EN UNOS JUEGOS OLIMPICOS (la mejor gimnasta artística

de todos los tiempos).

Originaria de Rumania. Es considerada por muchos la mejor gimnasta de todos los 

tiempos, aunque no es la que más medallas ganó. Participó en dos juegos olímpicos en 

donde ganó cinco medallas de oro, dos de plata y una de bronce. En los campeonatos 

mundiales se llevó cuatro medallas de oro y dos de plata; mientras que en los 

campeonatos europeos ganó nueve medallas de oro, dos de plata y una de bronce. Entre 

sus logros se encuentra el haber sido la primer gimnasta en obtener una calificación perfecta. 

Nadia Comaneci 

Montreal 1976 Olympic Games

Recopilación de los mejores gimnasta artisticos de todos los tiempo (agilidad, flexibilidad, fuerza...)

Gimnasia acrobatica

También conocida como acro-sport o acrosport, es una disciplina de grupo en la que existen las 

modalidades de pareja masculina, pareja femenina, pareja mixta, trío femenino y cuarteto masculino. Se 

realizan manifestaciones gimnásticas colectivas donde el cuerpo actúa como aparato motor, de apoyo e 

impulsor de otros cuerpos realizando saltos, figuras y pirámides humanas.

Campeonatos del mundo gimnasia trampolin

La gimnasia trampolín es una disciplina deportiva de la gimnasia que consiste en realizar una serie de 

ejercicios ejecutados en varios aparatos elásticos, donde la acrobacia es la principal protagonista. Está 

dividida principalmente en tres especialidades: tumbling, doble mini-tramp y cama elastica. 

KARTAK KOKATU

Hiru kartak erregea, zaldia eta sota direz.

Paluak urreak, espatak eta kopak, baina ez direz

horrela jarri behar, agian beste orden bat dute.

Urreko karta zaldiaren eta kopen tartean dago.

Sota espaten eskumaldean dago.

Jarri ezazu kartak behar diren ordenean bai paluak bai

baloreak.

DESKRIBAPENA

Zer da?

Gizaki, gauza, prozesu edo fenomeno baten ezaugarri fisiko, psikologiko nahiz bestelakoak agertu, erakutsi, adierazi edo zehazten dizuena.

Egitura

Behaketa, ezaugarrien hautaketa, ordena, ekintzak,…Narrazioetan, azalpenetan edo gutunetan agertu daiteke

Morfosintaxia

Adjektibo kalifikatzaileak, aditz trinkoak, konparazioperpausak, lokuzioak, adberbioak…

Textualizazioa

Espazioan ordenaturik. Zehaztasun lexikoa: izenak.

Olentzero

Olentzero eskaera, gutuna, korreo elektronikoa, postala,argazki onak, hormirudiak,…

Testuaren antolaketa

Helburua pertsona, animalia edo toki baten ezaugarri nagusiak adieraztea.

Egitura itzura, forma

Pertsonak deskribatzeko inguruaz, itxuraz eta izaeraz idatziko dugu.

Animalien kasuan bizimodua, habitat, elikadura, ugalketa…

Tokia bada kokapena, nolakoa den, zer dagoen, zer erabiltzen duten…

Pausuak

- Behaketa egin

- Ezaugarri nagusiak aztertu

- Datu osagarriak edo bitxiak apuntatu

- Deskripzioaren ordena pestsatu

- Borradores egin eta idatzi

- Idatzia berrikusi eta zuzendu

Deskripzioak gehienetan narrazioetan (ipuinetan edo kontaketan), azalpenetan, gutunetan agerten dira.

HIZKUNTZA OSAGARRIAK

Hitz motak

Izen arruntak (aulkiak, mahaiak, liburuak, mapak, erlojuak…)

Adjetiboak (txikiak, handiak, laua…)

Aditza orainaldian, 3. pertsona

Esaldiak orokorrean sinpleak dira, koordinatuak, edo justa-postuak

Konektoreak espazioa (ezkerraldean, erdian, gohian…) edo banaketa (alde batera, bestetik…)

DESKRIBAPEN TESTUA

OLINPIA

Olinpia antzinako Greziako Elis barrutian zegoen santutegi handi, polit eta portlaneko eraikin bat izan

zen. Kronio mendi famatuaren oinean eta Alfeo ibai emaritsuaren ertzean kokatzen zen. Bere ospea

aintzinaroan bertan Olinpiar Joko interesgarri, famatu, lehenak eta ospetsuenak ospatu ziren.


Bestalde, Olinpia greziar munduko erlijio gune garrantzitsua izan zen, hirian santutegiaz gain  

Munduko Zazpi Mirarietako bat zen Olinpiako Zeuzen estatua ere kokatzen baitzen.

Peloponesoan (Greziako penintsula handi bat).

Bideoa ikusi eta gero eta jaso egin dituzun pausuekin Alejandro Magnoren deskribapen bat egin, 

gutxienez 150 hitz erabili behar dituzu, hau da, kuadernoaren orri baten erdia, kontutan izan 

azaldutako pausu guztiak.

ALEJANDRO MAGNO

ALEJANDRO MAGNO

Alejandro Magno Mazedonia eta Persiaren errege eta Egiptoko faraona izan zen.

Alejandrok ilea kizkurra, marroia eta oso luzea zuen. Sudurra eta begi marroi batzuk

zituen baita ere. Oso indatsua, ausarta eta heroikoa zen.

Alejandroren buruko eskulturak aurkitu baino ez direnez historialariek diote gorputz

atletikoa  eta gihartsua zuela, bestalde oso azkarra zela diote baita ere militarra izan

zelako eta gudarik galdu ez zuelako.

MAYUSCULAS

Se escriben con mayúsculas...

- La primera palabra de un texto
- La primera palabra despues de punto.
- Los nombres propios de personas, ciudades...


- Se escriben con minusculas los puntos cardinales,
los días de la semana y los meses.

PERPAUSA

Esanahi osoa duen hizkerako atalik txikiena da.

-         Perpaus jokatuak eta jokatugabeak

-         Perpaus bakunak eta perpaus elkartuak

-         Perpaus lokabeak eta mendeko perpausak

-         Baiezko perpausak eta ezezko perpausak

Perpaus jokatuak eta jokatugabeak

Perpaus guztiek aditza dute eta aditz hori era jokatuan edo jokatugabean egon daiteke.

Adibidez: Saskibaloian ibiltzea. (jokatugabea)

Adibidez: Saskibaloia oso dibertigarria da. (jokatua)

Perpaus bakunak eta perpaus elkartuak
Aditz kopurua kontutan hartuta, perpausak bakunak, aditz bakarrekoak, edo elkartuak, aditz bat baino gehiago dutenak izan daitezke.
Adibidez: Pozik nago (bakuna)
Adibidez: Ni pozik nago, baina zu triste zaude (elkaruta)

Perpaus lokabeak eta mendeko perpausak

Beste perpaus baten mende dagoen perpausa mendekoa da, beste perpaus baten mende ez dagoena lokabea.

Adibidez: Nik ez dakit (lokabea)

Adibidez: Nik ez dakit zer nahi duzun (mendekoa)

Baiezko perpausak eta ezezko perpausak

Ezezko perpausek ez (edo ezin) partícula dute beti, baiezko perpausek ez dute partikula berezirik, aditza trinkoa denean izan ezik (badakit zer egin).

Adibidez: Zuk ez duzu inoiz asmatuko (ezezkoa)

Adibidez: Zuk asmatuko duzu (baizkoa)

GEMELOS

Pipo y Nino son hermanos gemelos. Uno de los dos -pero no se sabe cuál- miente siempre, mientras que el otro siempre dice la verdad. Me acerco a uno de los gemelos y le pregunto:
- ¿Nino es el que miente?
- Si -me responde

¿Con cuál de los gemelos hablé, con Nino o con Pipo?

¿Como lo has sabido? (explicalo en tu cuaderno)

 INFORMACION SOBRE LOS JUEGOS OLIMPICOS

 INFORMACION

Gimnasia y palestra

La Gimnasia de los Juegos Olímpicos es un deporte enormemente popular en todo el mundo que será muy disfrutados durante los dias de las olimpiadas. Dividida en tres grandes competiciones (Gimnasia Artística, Gimnasia Rítmica y Gimnasia Acrobática o Trampolín).

La más conocida de las tres disciplinas de Gimnasia, la Gimnasia Artística es siempre uno de los concursos más populares de los Juegos. Los hombres compiten en el suelo, caballo con arcos, anillas, salto, barras paralelas y barra fija, mientras que las mujeres compiten en el salto, barras asimétricas, viga de equilibrio y suelo.

La Gimnasia Rítmica es una combinación de gimnasia y danza. Una de las dos únicas disciplinas sólo para mujeres en los Juegos Olímpicos. Surge por primera vez durante el siglo XIX y es uno de los espectáculos más hermosos en el programa olímpico.

La Gimnasia Acróbatica o Trampolín es la más nueva de las tres disciplinas de Gimnasia que ha llegado en el programa olímpico.

El deporte siempre ha ofrecido impresionantes exhibiciones acrobáticas de excelencia, con atletas que saltan a una altura de hasta 10 metros

NUTRIZIO-FUNTZIOA I

DIGESTIO-APARATUA

Digestio-aparatuaren atal nagusia hodi luze bat da. Hodi hori ahoan hasi eta uzkian amaitzen da, bi zati ditu urdaila eta hestea.

ELIKAGAIAK ETA MANTENUGAIAK

Elikagaietan daude bizitzeko behar ditugun mantenugaiak (gantzak, karbohitoak, proteinak, ura, bitaminak eta mineralak).

 

ELIKADURA ETA OSASUNA

Ondo elikatzeko ezinbestekoa da indartsu eta osasuntsu hazteko. Elikagaien gurpilak ondo elikatzen lagunduko digu.

NUTRIZIOA

1. Zergatik behar dugu nutrizioa?

Gorputzak lanean ari da: arnasa hartzen dugun, bihotzak taupadak egiten ditu, garunak lan egiten du…

Horretarako, energia behar dugu (oinez ibiltzean, korrika egitean, ikastean…)

Energiaz gain, gorputzak eraikuntza-materialak behar ditu etengabe haurtzaroan eta nerabezaroan hazteko.

Nutrizio-funtzioaren barruan daude bizitzeko behar ditugun raikuntza-materialak eta energia lortzeko prozesu guztiak.

2. Nola gertatzen da nutrizioa?

Nutrizioa prozesu luzca da. Elikagiak hartzea da lehenengo urratsa.

Elikagiak mantenugai substantziaz osatuta daude. Mantenugai horiek eneria eta eraikuntza-material bihur ditzakegu. Behar beharrezkoa da elikagaiek dituzten mantenugaiak lortzea.

Mantenugaietik energia lortzeko, erreakzio kimiko bat sortzen da oxigenoari ezker.

Oxigenoa eta mantenugaiak gorputzean banandu behar dira.

Nutrizio prozesuan zehar, hondakin substantziak sortzen dira. Gorputzak hondakin-subtantziak kanporatu behar ditu.

3. Nutrizio-funtzioari dagozkion prozesuak eta aparatuak

Nutrizioa, lau prozesuz osatuta dago. Laurak beharrezkoak dira.

-         Digestio-prozesua. Elikagaietik mantenugaiak lortean datza, gorputzak erabili ahal izateko. (Digesto aparatuan)

-         Arnasketa. Bizitzeko behar dugun oxigenoa lortzea da. (Arnas aparatuan)

-         Iraizketa. Gorputzean sortzen diren hondakin substantziak kanporatzeari esaten zaio. (Iraitz-aparatua)

-         Zirkulazioa. Gorputz osoan zehar mantenugaiak, hondakin subtantziak eta oxigenoa garraiatzea da. (Zirkulazio-aparatua)