erromoko magoak

ARNASKETA

1. Zer da arnasketa?

Arnasketaren bidez, oxigenoa hartu eta karbono dioxidoa kanporatzen dugu.

Zelulek oxigenoa behar dute. Oxigenoa mantenugaiekin konbinatu, eta energia lortzen dute. Prozesu horri célula-arnasketa deritzo. Zelula-arnasketan, karbono dioxidoa srotzen da, eta gas hori kanporatu egin behar izaten da.

 

2. Arnas aparatua

Arnas aparatuak atal hauek ditu: arnasbideak eta birikak.

-          Airea arnasbideetan zerhar sartzen da gorputzean, eta hodi horietan zehar ateratzen da. Zati hauek ditu: sudur-hobiak, faringea, laringea, trakea, brokioak eta bronkioloak.

-          Birikak bi organo dira. Gas-trukea aireko oxigenoa hartu, eta karbono dioxidoa kanporatzen da. Birikak kutxa toraxikoaren bidez babeztuta daude eta atal hauek ditu: bularrezurra, saihets-hezurrak eta bizkarrezurraren zati bat.

Arnasa hartzean, airea sudur-hobien bidez sartzen da sudurrean, eta faringera joaten da. Airea faringetik laringera igarotzen da, eta handik, trakeara. Trakea bi bronkiotan banatuta dago, eta bronkio bakoitza birika batean sartzen da. Birikien barruan, bronkioak gero eta bronkiolo meheagotan banatzen dira.

Bronkiolo meneen muturrean, birika-albeoloak daude. Birika albeoloak odol-kapilarrez estalitako zakutxoak dira.

3. Arnasketa-higidurak

Airea arnasketa-higiduren bidez sartzen eta ateratzen da: arnas hartzearen eta arnasbotatzearen bidez.

-    Arnas hartzean, kutxa torazikoa eta birikak zabaltzen dira, arnasa arnasbideetan sartzen, eta birikak betetzen ditu.

-          Arnas botatzean, kutxa toraxikoa uzkurtu eta birikak hustu egiten dira, airea kanpora ateratzen.

Birikak zabaltzeko eta uzkurtzeko gihar (muskulo) hauek parte hartzen dute: diafragmak (toraxa eta sabelaldea) eta saihetsarteko giharrek (saihets artean).

4. Gas-trukea

Aireak arnasbideak zeharkatzen ditu, eta birika-albeoloetara iristen da. Aireko oxigenoa odolera igarotzen da eta karbono dioxidoa, odoletik airera igarotzen da.

Sudur-hobietatik ateratzen den aireak atmosferako aireak baino oxigeno gutxiago eta karbono dioxido gehiago du.